رژیم غذایی مناسب برای بیماران دیالیزی

هوالشافی

موضوع:

رژیم غذایی مناسب در بیماران دیالیزی

گردآورنده:

هادی قمری

کارشناس پرستاری

تابستان92

 رژیم غذایی مناسب دربیماران دیالیزی

امروزه علم پزشکی ارتباط تنگاتنگی با علم تغذیه پیدا کرده،این در حالی است که یکی از ارکان اصلی درمان بیماران ارائه یک رژیم غذایی مناسب ودرعین حال علمی است که هم بتواند نیازهای تغذیه ای خود بیمار را تامین کند وهم با افزایش کارایی سیستم ایمنی وی،بتواند در بهبودی وی قدم بسزایی بردارد.

اما متاسفانه امروز کمتر پزشکی هم فرصت آن را دارد که به بیمارش رژیم غذایی مختص وی را ارائه دهدوهم در برخی موارد پزشک ما به سبب نداشتن علم آن نمی تواند کمک شایانی به بیمار کند،ازاین رو ما با تلاش بسیار وجمع آوری جدیدترین مقالات علم تغذیه بر آن شدیم تابا پایه ریزی بخش تغذیه بالینی ،اولین رسانه ای باشیم که به طور اختصاصی و کاملا علمی رژیم های غذایی را در تمامی بیماری های بدن انسان به شما مخاطبان عزیز ارائه دهیم،ازاین رو شما در این بخش در این بخش که نامش بخش تغذیه بالینی است هرهفته با یک رژیم غذایی که مختص یک بیماری است آشنا می شوید.

باشد که بتوانیم قدمی کوچک دربهبود وضعیت سلامت جامعه برداشته باشیم.

جالب است بدانید هم اکنون 6تا8 درصد ازبیماران دیالیزی دچار سوء تغذیه شدید می باشند و 35تا  40درصد ازآنها دچار سوء تغذیه متوسط .به این آمار بسیار بالا می بایست تعداد مرگ های ناگهانی ناشی از به هم خوردن الکترولیت های سرم از جمله NAو K رانیز باید اضافه کنید که بدلیل عدم آگاهی بیماران از رژیم غذایی است که می بایست رعایت کنند.متاسفانه اگر از بیماران دیالیزی سوال کنید که چه چیزی راباید بخورند و چه چیزی را نه،تنها جملاتی که می دانند این است که نمک نباید بخورند گوشت قرمز هرگز وبرخی توصیه های دست و پا شکسته که هیچکدام علمی نیستند.

محاسبه کالری مورد نیاز برای شروع کار برای شما الزامی است.برای شروع کار از جدول غذایی روزانه بیماران دیالیزی کمک بگیرید.این جدول براساس نیاز روزانه تهیه شده است.این جدول به شما می گوید که هر فرد دیالیزی باید روزانه به چه میزان مواد غذایی از رده های مختلف را مصرف کند.

علاوه برهمودیالیز موقت،یکی ازمهمترین نکاتی که سبب بدحال شدن اورژانسی بیماران دیالیزی میشود رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب است  که موجب می شود تعادل ترکیبات نمک وآب درخون این افراد بهم بخورد ودرنتیجه حال عمومی شان وخیم شود.ازاین رو اگر شمایک بیمار دیالیزهستید یا یک بیمار دیالیزی در منزل دارید اصول زیر را حتما جدی بگیرید.

مصرف آب

یک فرد همودیالیزی به دلیل عدم کارکرد کلیه ها،ادرار تولید نمی کند یا میزان ادرار وی بسیار اندک است.ازاین رو لازم است فرد همودیالیزی ازمیزان ادرارش بطور دقیق باخبر باشد.به عنوان مثال اگر فرد دیالیزی روزانه در 24ساعت 1500 سی سی ادرار دارد،باید روزانه 1500  بیشتر آب ننوشد،یا اگر میزان ادرار وی کمتر از 1000 سی سی است،میزان مصرف آب نیز باید در وی بین 800تا1200 سی سی باشد.

مصرف بیش از این مقدار آب سیستم قلبی عروقی را مختل میکند وسبب بهم خوردن وضعیت عمومی بدن می شود.

مصرف نمک

فرد دیالیزی می بایست مصرف نمک را در روز به کمتر از 1تا 5/1 گرم کاهش دهد.این میزان نمک هم در غذاهای عادی همچون نان و  برنج  وجود دارد،ازاین رو نمک را به غذای فرد دیالیزی اضافه نکنید.

مصرف میوه جات

میوه های حاوی پتاسیم همچون موز،هندوانه،گوجه فرنگی،یوی و آناناس میتوانند پتاسیم فرد دیالیزی را بالا ببرند و او را درمعرض عارضه بسیار کشنده ایست قلبی قرار دهند.از این رو سعی شود در مصرف این گونه میوه ها تا حدامکان پرهیز گردد.میوه های مناسب برای بیماران دیالیزی خیار و سیب است.

مصرف گوشت:یک فرد دیالیزی روزانه به 12 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن خود نیاز دارد.ازاین رو اگر فردی 70کیلوگرم وزن دارد،باید روزانه 100تا150 گرم گوشت سفید بدون چربی واستخوان مصرف کند.

مصرف چربی

هم اکنون علت 50درصد مرگ افراد دیالیزی ابتلا به بیماری های قلبی عروقی متاثر از چربی بالاست.ازاین رو روغن های مصرفی فرد دیالیزی می بایست از چربی های گیاهی حاوی چربی امگا3 باشد.

همچنین این نکته فراموش نشود که هر فرد دیالیزی روزانه به بیشتر از 30 الی 35 کیلو کالری به ازای هرکیلوگرم وزنش نیاز داد،ازاین رو انرژی بیشتر مصرف نکند وچربی مصرفی خود را نیز براساس همین میزان کالری غذایی تنظیم کند.

بیشتر بیماران استفاده کننده از دستگاههای دیالیز معمولا هفته ای سه بار برای دفع سموم بدن به مرکز درمانی که خدمات دیالیز ارائه می دهد،مراجعه می کنند واین گروه از بیماران باید علاوه بر اینکه فرایند درمان خود را قطع نکنند از الگوهای غذایی خاصی نیز استفاده کنند.

درباره بهترین رژیم غذایی برای بیماران دیالیزی تاکید می کند:

رژیم مناسب

رژیم غذایی یک بیمار دیالیزی باید یک رژیم غذایی کم چرب،کم نمک و کم پروتئین باشد.

مثلا یک بیمار دیالیزی باید تاحد امکان از گوشت قرمز کمتر استفاده کند،در غذاهای خود تاجایی که می تواند از نمک استفاده نکرده و از مصرف حبوبات نیز خودداری کند.

نقش ورزش

ورزش را ترک نکنید.

شاید کمتر بیماری ای را بتوان نام برد که در آن ورزش کردن موجب حاد شدن بیماری شود.داشتن تحرک ونشاط،علاوه بر این که از نظر جسمی به بهبود بیماری ها کمک می کند،در ارتقای روحیه فرد بیمار نیز تاثیر شگرفی دارد.

بیماری دیالیز نیزاز این موضوع مستثنی نیست وبیماران دیالیزی هم با رعایت برخی نکات ایمنی می توانند به ورزش مورد علاقه خود بپردازند.

ورزش کردن برای بیمار دیالیزی ممنوع نیست،بلکه این گروه ازبیماران هم می توانند ورزش کنند،فقط باید مراقب باشند که از انجام ورزش های سنگین امتناع کنندو ورزش های معمولی و سبک را انجام دهند.

مراقب دیابت و فشارخون باشید

سن و جنسیت،دوعاملی است که معمولا بر بسیاری از بیماری ها تاثیر مستقیم می گذارد در بیماران مبتلا به بیماری های مزمن کلیه که از دیالیز استفاده می کنند،نوع جنسیت بیمار ربطی به بروز بیماری ندارد،اما احتمال دارد با افزایش سن،میزان ابتلای افراد به بیماری های مزمن کلیه افزایش یابد.

چون بیماری هایی مثل دیابت و فشارخون،درسنین بالاتر شایع تر است واین دو بیماری هم می تواند عوارض کلیوی درپی داشته باشد،بنابراین همه افراد باید مراقب قندوفشارخون خود باشند.