بیماری ام اس را بهتر بشناسیم

بسم تعالی

موضوع:بیماری مولتیپل اسکلروزیسMS

 

گرداورنده:صدیقه یدی

 

کارشناس پرستاری

 

تابستان 92

 

 

 

 

 

سه مشخه اصلی  MSالتهاب،تخریب میلین وافزایش سلول های گلیال است. اغاز بیماری بین سنین20 تا 30 سال استهمانند اغلب بیماری های با واسطه سیستم ایمنی زنان بیشتر از مردان بدان مبتلا میشوندونسبت جنسی مبتلایان حدود 2زن دربرابر1مرد است.در دونیم کره ای شمالی وجنوبی متناسب با افزایش عرض جغرافیایی شیوع بیماری نیز افزایش می یابد بیماری ام اس به دلیل در گیر کردن جوانان وناتوان کنندگی در سنین باروری وبازدهی اهمیت ویژه ای داردتحقیقات نشان داده است که ژن هایی که یک فرد به ارث میبرد به تشخیص اینکه ایا فرد در خطر افزایشی برای ابتلا به ام اس کمک میکند.

علائم بیماری:

شروع MSممکن است ناگهانی یا تدریجی باشدونشانه ها ممکن است شدید یا انقدر خفیف به نظر برسند که بیمار تا ماه های یا سال ها به پزشک مراجعه نکند.نشانه ها،شدت ودوره بیماری MSبسته به محل پلاک ها وحد دی میلینیشن در سیستم اعصاب مرکزی متفاوت است.

اگربیمار مبتلابه مالتیپل اسکلروزیس دچار علائم مختلفی میشوداما بیشتر بیماران یک یا چند علائم اولیه این بیماران راکه در زیر می اید،تجربه میکنند:

اختلالات بینایی،درد،بی اختیاری ادراری،ضعف،بی حسی،لرزش خستگی،گرفتگی عضلات،سرگیجه،اختلال در تعادل بدن،فلج،مشکلات شناختی،افسردگی و تغییرات خلق.

 

تغییر در حس های دست وپا نشانه ی دیگری از بیماری است.بیماران ممکن است سنگینی،ضعف یا ناتوانی در دست وپا،سوزش ویا بی حسی به ویژ در پارا احساس کنند.

خسگی از دیگر علائم بیماریMSاست که90%بیماران ان را تجربه میکنند.خستگی به هنگام عصر بیشتر میشودوممکن است با افزایش درجه حرارت بدن همراه باشد.

عدم هماهنگی اعضای بدن بایکدیگر نیزاز علائم بیماری است.

حالت اسپاسم وانقباض ر اعضای بدن وبالاخره اختلال درکارمثانه ازدیگرعلائم مالتیپل اسکلروزیس هستند.

حداقل 80 درصد مبتلایان به بیماری MSاز عدم کنترل بر روی مثانه که به علت ایجاد پلاک در اعصاب کنترل کننده مثانه پدید می اید،رنج میبرند.

اختلال عملکرد شناختی،اختلال عملکرد جنسی،ضعف عضلات صورت،سرگیجه ،کاهش شنوایی،افسردگی از دیگر علائم MSهستند.

انواع بالینی بیماری MS:

بیماریMSدر چهارفرم بالینی وجود دارد:

RRMS Relapsing/Remitting MS

1-85%بیمارانMSجزء این دسته هستند،این افراد دچارحملات ناگهانی می شوند.وقتی حرکت بعداز یک به شدت دچاراختلال میشود،نیمی از حمله رد میشودوبیمار بهبود پیدا میکند.

بین حمله های بیماراز لحاظ نورولوژیکی پایدار است.هرچند اغلب بیماران درگیر باRRMSوارد فاز ثانویه پیش رونده یاهمان SPMSمی شود.

PPMS secondary progressive MS

2-ابتدا به صورتPRMSاست وسپس با تغییر دوره بالینی،بیمار دچار زوال ثابت در عملکرد بدون ایجاد حمله میشود.یکسری تحقیقات نشان می دهدکهSPMSدراغلب بیمارانی که دچار PRMSهستندپیشروی کرده وباعث بروز ناتوانی عصبی شدید تری می شود .

PPMS primary progressive MS

3-حدود 10%موارد را شامل می شود.این بیماران دچار حملات شدید نمی شوند وکاهش عملکرد ثابت دارند این تیپ در سن های بالا ایجاد می شودوعلائم شدید تری را به خود اختصاص میدهد.

PRMS progressive/Relapsing

4-این نوع بالینی حدود 5%بیماران راشامل می شود وباPPMSوSPMSهم پوشانی دارد.این بیماران همانند بیماران PPMS،یک روند یکنواخت رو وخامت در وضعیت شروع بیماری را تجربه میکنند.در عین حال این بیماران همانند بیماران SPMSحملات گاه گاهی که در زمینه سیر پیش رونده بیماری روی می دهد را تجربه می کنند.

 

اتیولوژی:

علت MSهنوز مشخص نشده اما بنا بر اطلاعات موجود،بیماری در افراد با استعداد ژنتیکی،به وجودامده واحتمالا به محرک های محیطی دیگری نیاز دارد.اکثر متخصصینMSامروزه معتقدند کهاین عوامل شامل وراثت وبعضی از عوامل محیطی مثل ابتلا قبلیبه عفونت های ویروسی می باشند.

 

شیوع بیماری:

MS دومیلیون نفر را در جهان وچهارصد هزار نفر را در ایالت متحده گرفتار نموده است.شیوع MSدرزنان تقریبا 3برابر مردان است.

قابل ذکر است که حملات بیماری در طی حاملگی کاهش وبعاز ان دوباره افزایش می یابد.بدتر شدن بیماری در دوران قاعدگی،ارتباط سطح بالای استرادیول،سطح پایین پروژسترون باافزای فعالیت بیماری در MRIواثرات درمانی استرادیول درRR-MSنشان دهنده ی این مطلب است که مسائل هورمونی می تواند به عنوان یک ریسک فاکتور باشد.

سن شروع بیماری معمولابین20تا40سالگی است،هرچند بیماری می تواند در تمام طول عمرفرد پیش بیاید.این بیماری تقریبا در10%موارداز سن18سالگی رخ میدهدشیوع ان تحت تاثیرسابقه خانوادگی،نژاد،سن ومنطقه ای جغرافیایی است ودر عرض های جغرافیایی بالاتربیشتر است وبه صورت شیب دارازاستوابه سمت قطبین درحال افزایش است.بیشترین شیوع MSدجزایرOrkneyواقع در شمال اسکاتلند دیده می شود،همچنین میزان بالایی از شیوع این بیماری در شمال اروپا نواحی شمالی ایالات متحده امریکاوجنوب کانادا دیده شده است،در حالی که شیوع ان درژاپن بسیار پایین است(6در100000)وهمچنین در دیگر مناطق اسیا،مناطق استوایی افریقا و خاورمیانه نیز میزان ابتلا به این بیماری کم است.

طبق اخرین بررسی انجام شده درسال 2011،تعدادمبتلایان به MSدرایران ازسال 1989تاسال2006افزایش3/8برابری گزارش شده است.

یک توصیف قابل قبول برای عرض جغرافیایی برمیزان شیوع بیماری،اثرمحافظتی نور خورشید می باشد.تابش نور ماوراء بنفش خورشیدمهمترین منبع تولید ویتامینDدربیشتر افراد است وکاهش سطح ویتامین Dدر عرض جغرافیایی بالاکه کمتر در معرض نور خورشیدهستند به خصوص در زمستان به وجود می اید.مطالعات تایید میکند که کمبود ویتامین Dبا افزایش ریسک ابتلا بهMSهمراه است.اثرات تنظیم ایمنی ویتامین Dمی تواند این ارتباط احتمالی را شرح دهد.

مطالعات صورت گرفته برروی مهاجرت افراد اثرمحیط بر روی بیماری را تایید می کند.این مطالعت نشان می دهد که مهاجرت در سنین زیر15سالگیاز مناطق با ریسک بالایی هستنداحتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهندوبرعکس،که مثال متقاعد کننده ان افزایش ابتلا به MSدر انگلیسی هابا اشغال مناطق شمالی دانمارک

درجنگ جهانی دوم می باشد.

 

عوامل ژنتیکی:

تشخیص ژن های مستعد کننده درابتلا به بیماریMSازچالش های بزرگ دردودهه اخیربوده است.با این همه ماهنوزاز شناسایی تمام ژن های درگیر در پاتوژنزاین بیماری ژنتیکی دورهستیم.

مجموعه ای ازفاکتورهای محیطی وپلیژنیک دربروز این بیماری نقش دارند.خطرشیوع بیماری MSدرافراد سفید پوست ساکن درمناطق معتدل1در1000نفراست درحالی که نژادMongolian

ژاپنی ها،چینی هاوسیاهان افریقایی نادراست.ریسک ابتلا به بیماری در بین خانواده افرادمبتلا درمقایسه باجمعیت عمومی بالاتراست و

15-20% بیماران دارای تاریخچه خانوادگی بیماری هستندکه این نرخ خیلی بیشتر ازان است که ان را تصادفی بدانیم.مطالعات صورت گرفته برروی دوقلوها نشان داده که میزان بالاتری از مطابقت ژنی (20%تا30%)در دوقلوهای تک تخمکی نسبت به دوقلوهای دو تخمکی(5%)وجود دارد که این امرنقش مهم ژنتیک در این بیماری راتایید میکند.

ازطرفی میزان مطابقت تنها30%دردوقلوهای تک تخمکی که ژنوم یکسانی بین ان هاتقسیم شده بیانگروجودیکسری فاکتورهای دیگری است که دراحتمال بروز این بیماری وجود دارند.

 

احتمال ابتلای فرزندان زوج هایی که هردو مبتلاهستند دوبرابر کسانی است که فقط یک والد مبتلا به این بیماری است.

مطالعات اپیدمیولوژیکی ازبررسی ژنتیکی چندین خانواده مبتلا نشان داده که توارثMSبراساس یک مدل ژنتیکی ساده نیست.

احتمالا این یک بیماری پلوژنیک بوده وهرژن به میزان کمی بر قابلیت ابتلاء بیماری می افزاید.متخصصین معتقدندکه در ایجاد بیماریMS،فرد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به ان می باشدووقتی به این بیماری دچار خواهند شدکه عوامل محیطی باعث روشن شدن وشیوع این بیماری در ان ها شود.

پس ازاجرای مطالعات پیوستگی درجمعیت های کثیری از نژادهای مختلف،تنها منطقه ای که بدون تناقص ودر سطوح اماری معنی دار یاMSپیوستگی نشان داده منطقه انتیژن لکوسیت انسان(HLI)واقع روی کروموزوم21،3p6بود.این منطق مسئول تقریبا60-20%استعداد ژنتیکی در MSاست.

 

روش های تشخیص بیماری:

در شروع بیماری MS،تشخیص ممکن است نامشخص باشداما به تدریج که میلین اعصاب ازبین می رود ویا بیماری عود میکند،تشخیص بیماری کامل می شود.تشخیص مالتیپل اسکلروزیس

به دلیل شباهت علائم ونشانه های این بیماری با بیماری های دیگر مشکل است.

درسال2001هیئت بین المللی متخصصان معیارهایی مک دونالد

برای تشخیص MSدر مراحل اولیه ارئه دادند.شاخص مک دونالد درسال2005مورد بازنگری قرار گرفت تا تشخیص دقیق وسریع

MSبه وسیله ای یک سری علائم خاص،ازمایش مایع نخاع وبا استفاده از پیشرفت های صورت گرفته در تصویر برداری رزونانس مغناطیسی برای تشخیص ضایعات داخل سیستم عصبی مرکزی وبررسی ان ها باگذشت زمان امکان پذیر باشد.

 

                  

عنوان:بیماری مولتیپل اسکلروزیسMS

ماتیپل اسکلروزیس(MS)یک بیماری خود ایمن مزمن سیستم اعصاب مرکزی با واسطه لنفوسیت هایTاست که بوسیله ای علائم ونشانه های مختلف که نتیجه ای حذف میلین وتخریب اکسونی است تشخیص داده میشود.این بیماری شایع ترین بیماری سیستم عصبی در سنین جوانی است که دراثر عوامل ناشناخته دریک فرد با وجود یک زمینه ژنتیکی مساعد شروع میشود.ام.اس یک بیماری چند عاملی است که عوامل محیط و ژنتیک در ان سهیم است.

 

 

پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری(میترا عطایی)

تهیه کننده:صدیقه یدی